edebiyat pınarım

Merhaba Sevgili Edebiyat Dostları, Ramazan ayındayız ve bu ayın ruhuna uygun bir konuyla yazılarıma devam ediyorum bir süredir. "Tasavvuf"  Bir önceki yazımda - Tasavvuf terimleri hakkında bilgi - bu terimlerin anlamının kültürümüzle olan bağlantısından söz etmiştim. Bugünden itibaren ramazan ayı boyunca bazı tasavvuf terimlerinin anlamlarını sizlerle paylaşmak istiyorum. Tasavvuf yolu her ne kadar çetin de olsa işin edebi yönü ve kültürümüzde yer etmiş sözcüklerin anlamları umarım ilginizi çeker. Aslında pek çoğu duyduğunuz, bildiğiniz şeyler. Açıklamaları okurken anlamını bilmediğiniz sözcükler olabilir. Bunlara takılmayın lütfen. Anladıklarınız sizin için yeterli olacaktır. Bugün anlamadığınız bir nokta bir başka yazıda sizin için anlaşılır hale gelecektir muhtemelen.  Haydi bakalım, sözcükler arasındaki yolculuğumuza başlayalım.

"edebiyat pınarım"da edebiyatla ilgili farklı konulara değineceğimden daha önce söz etmiştim. Ramazan ayının da gelmesiyle birlikte konuyu tek başlığa bağladım galiba: "tasavvuf" Eğer tasavvuf hakkında çalışma yapıyor, şiirler yorumlamaya çalışıyorsak tasavvuf terimleri hakkında bilgi sahibi olmak durumundayız. Ancak ne yazık ki pek çok kişi şiir incelemesi yaparken terimlerin tasavvufi anlamını değil sözlük anlamını öne çıkarmakta. Böyle olunca da şiirin anlamı başka mecralara kayabiliyor. Bu açıklamalara takılan kişiler de "tasavvuf"u dinle ilgisi olmayan, özellikle Hint felsefesi kaynaklı bir akım olarak algılayabiliyor. Oysa bir önceki  yazımda,  " Tasavvufun başlıca terimleri "nde, görüleceği üzere çoğu sözcüğün sözlük anlamı ve tasavvufi anlamı farklı. “Ünlü mutasavvıf Kuşeyri , Risâle ismiyle tanınan eserinde; herhangi bir ilim dalına, mesleğe ve san’ata mensûb olan kişilerin, çalışma alanlarıyla ilgili hususları birbirine a...

Bir önceki yazımda tasavvuf edebiyatına giriş yapmış, " Tasavvuf nedir? " sorusuna cevap aramıştık. Bugün tasavvufun başlıca terimleriyle konuya devam etmek istiyorum. İlk yazımda da belirttiğim gibi, tasavvuf bir "derya" ve okumakla anlaşılacak bir şey değil. Bizim yaptığımız sadece anlamaya çalışmak. Geçmişi günümüze, tarihi geleceğe bağlayan bir köprü olmak. Tasavvuf edebiyatının en önemli özelliklerinden biri kullanılan terimler. Bu terimlerle ilgili ayrıntılı bilgiye gelecek yazılarımda değinmeyi düşünüyorum. Bugün ise temel terimlerle işe başlayalım.  Tasavvuf edebiyatında sanatçılar düşünce ve duygularını birtakım mecazlarla ifade etmişlerdir. Böylelikle tasavvufi terim ve mecazlardan oluşan bir tasavvuf edebiyatı sözlüğü ortaya çıkmıştır. Bunların başlıcaları aşağıda verilmiştir. ABDAL Sözlük anlamı: şerefli, cömert Tasavvufi anlamı: tasavvuf yolunda belli bir seviyeye ulaşmış, ermiş ÂŞIK Sözlük anlamı: aşk sahibi, seven ...

“edebiyat pınarım”da bugünden itibaren birkaç hafta boyunca konumuz “Tasavvuf Edebiyatı”. Bu konu başlığında “tasavvuf nedir” sorusuna cevap arayacağız. Tasavvufi terimler, tasavvufun edebiyata yansıması diğer yazılarımın konusunu teşkil edecek. TASAVVUF NEDİR? “Tasavvuf; nefsi kötü istek ve duygulardan arındırarak Allah’a yaklaşma, kudret ve sıfatları ile Allah’ı tanıma ve sevme biçiminde tanımlanabilecek dini öğretidir. Tasavvufta dünyaya önem vermeme, başkalarını kendine tercih etme, azla yetinme, ibadetleri samimiyet ve coşku ile yerine getirme gibi ilkeler ön plandadır.”

Bildiğiniz gibi son yıllarda en çok tartışılan konulardan biri de öğrenciye ödev verilmeli mi verilmemeli mi? Herkes kendi açısından durumu değerlendiriyor ve soruya olumlu ya da olumsuz bir cevap veriyor. Tabii ki bu durum eğitimciler, öğrenciler ve veliler tarafından farklı yönleriyle ele alınıyor. Verilen ödevin niteliği, öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyi de performansın kalitesini etkiliyor. Hele performans değerlendirmeye kitap okuma da dâhil edilmişse “kitap seçimi” ayrı bir önem kazanıyor.

Türkçe ve edebiyat dersi denince genellikle aklımıza kitap okumak ya da yazı yazmak gelir. Oysaki bu dersler farklı disiplinleri içinde barındırır. Okuma, yazma, dinleme, konuşma. Bunlar masanın ayakları gibidir. Hepsine de ihtiyaç vardır. Biri ya da ikisi ilginizi daha çok çekiyor olabilir, belki de onlarda daha başarılısınızdır; ancak edebiyat bir bütündür ve her şeye rağmen bu dört unsur birbirinden ayrı düşünülemez. İlk ve ortaokulda Türkçe dersi gören öğrencilerimiz lise döneminde edebiyatla da tanışmaktadır. “Dil ve Anlatım”, “Türk Edebiyatı” adındaki iki ders geçtiğimiz yıldan itibaren “Türk Dili ve Edebiyatı” halinde tek derse dönüştürüldü. Tıpkı eski yıllarda olduğu gibi. Ancak bugünkü konumuz o değil. Bugün Türkçe veya edebiyat derslerindeki metin okuma, yorumlama konusuna kısaca değinmek istiyorum. Bazı sınıflarda ya da bazı öğrenci gruplarıyla işlediğim ders ya da yaptığım çalışmalar kolaylıkla ilerliyor. Bazı sınıflarda ise aynı verimi alamıyorum. Peki, ama neden? ...